d  e      e  l  f  d  e      s  t  a  p  

Gebed en meditatie zijn onze voornaamste middelen tot bewust contact met God.

Wij AA'ers zijn actieve mensen, die met voldoening genieten van het feit dat wij nu de realiteit van het leven aankunnen, en dat gewoonlijk voor het eerst in ons leven. Anderzijds trachten wij met heel onze energie andere alcoholisten te helpen. Het moet ons daarom dan ook niet verbazen dat wij dikwijls geneigd zijn om met geringschatting neer te kijken op ernstige meditatie en gebed, als iets dat niet echt nodig is.

Wij beschouwen het veeleer als iets dat ons in geval van nood misschien zou kunnen helpen. In het begin hebben ongetwijfeld velen van ons het bidden en mediteren beschouwd als een mysterieuze bekwaamheid van geestelijken, waarvan wij mogen hopen een tweedehands voordeel te halen. Of wij geloven in dat soort zaken helemaal niet.

Voor sommige nieuwelingen en ook voor de voormalige ongelovigen die nog steeds de AA-groep als Hogere Macht beschouwen, zal elk pleidooi voor de macht van het gebed, ondanks alle logica en ondervinding ten gunste ervan, nog steeds onovertuigend of zelfs verwerpelijk zijn. Diegenen van ons die het ooit ook zo aanvoelden kunnen zeker begrijpen en meevoelen. We herinneren ons hoe iets diep in ons binnenste bleef rebelleren tegen de idee van te buigen voor welke God dan ook.

Velen van ons meenden ook het logische bewijs te bezitten dat God niet bestond. Hoe verklaarde men anders al die ongevallen, ziekten, wreedheid en onrechtvaardigheid die er in de wereld bestond? Wanneer er een God was, hoe konden dan zoveel levens mislukken door een ongelukkige geboorte of door niet te controleren omstandigheden? In dit schema der dingen was geen rechtvaardigheid te vinden en dus ook geen God.

Soms gooiden wij het over een andere boeg: "Zeker, zegden wij, waarschijnlijk kwam de kip er wel eerst en daarna pas het ei. Het lijdt geen twijfel dat het heelal een soort eerste oorzaak moet gehad hebben. De God van het atoom wellicht."

Maar er was zeker geen bewijs dat er een God bestond die de mensen kende en die zich iets van hen aantrok. Wij hielden wel van AA en waren de eersten om te verklaren dat het wonderen had verricht. Maar wij schrokken terug voor gebed en meditatie en bleven obstinaat als de geleerde die weigert een laatste experiment te doen, uit vrees dat daaruit zal blijken dat zijn geliefkoosde theorie verkeerd is. Natuurlijk hebben wij tenslotte toch dat experiment gewaagd en dat met de meest onverwachte resultaten. Wij voelden het nu helemaal anders aan; in feite wisten wij nu anders en waren wij gewonnen voor gebed en meditatie.

En wij hebben ondervonden dat iedereen die probeert, kan lukken; iemand heeft heel juist opgemerkt dat praktisch de enige mensen, die met het gebed spotten, diegenen zijn die het nog nooit geprobeerd hebben.

Diegenen van ons die regelmatig bidden, zouden niet meer zonder kunnen; net zomin als wij lucht, voedsel of zonneschijn zouden kunnen missen, en precies om dezelfde reden. Wanneer wij lucht, licht en voedsel weigeren, dan lijdt ons lichaam daaronder. Keren wij ons af van meditatie en gebed, dan beroven wij in dezelfde mate onze geest, onze gevoelens en onze intuïtie van een voedsel van vitaal belang. En zoals het lichaam zijn taak niet behoorlijk kan vervullen bij gebrek aan voedsel, zo gaat het ook met de ziel. Wij hebben allen het licht van Gods realiteit nodig; het voedsel van Zijn Kracht en de atmosfeer van Zijn Genade. De feiten uit het AA-leven bevestigen deze eeuwenoude waarheid op overdonderende wijze.

Er bestaat een directe schakel tussen zelfonderzoek, meditatie en gebed. Afzonderlijk leveren deze praktijken ons reeds veel vertrouwen en voordeel op. Wanneer ze echter logisch verbonden zijn en ineengeweven, dan vormen ze een onverwoestbare levensbasis.

Nu en dan kan het ons gegund zijn een glimp te ontwaren van de ultieme realiteit die het koninkrijk van God is. Dan voelen wij ons gerustgesteld en zeker dat ons lot in het geheel van dat koninkrijk verzekerd is zolang wij proberen, hoe weifelend ook, de wil van onze Schepper te ontdekken en te doen.

Zoals wij reeds gezien hebben is zelfonderzoek het middel, waardoor wij een nieuw inzicht krijgen, ; een inzicht dat ons tot nieuwe daden aanspoort en een nieuwe gratie legt op de donkere en negatieve zijde van onze natuur. Het is een stap op weg naar dit soort nederigheid, die het ons mogelijk maakt Gods hulp te ontvangen. Het is slechts een stap. Nadien zullen wij verder willen gaan.

Het goede dat in elk van ons, zelfs in de slechtste huist, zullen wij tot groei en ontwikkeling laten komen. Natuurlijk zullen wij voldoende lucht en voedsel nodig hebben; maar eerst en vooral zonlicht, want niets kan in het donker groeien. De meditatie is onze stap naar buiten in de zon.

Hoe kunnen wij dan mediteren.

De werkelijke ervaring van gebed en meditatie in de loop der eeuwen is natuurlijk ontzettend omvangrijk. De bibliotheken en gebedshuizen, over heel de aarde verspreid, zijn een ware schatkamer voor alle bezoekers. Het is te hopen dat elke AA'er, die met een godsdienst verbonden is die de nadruk legt op meditatie, naar deze praktijk zal terugkeren met vernieuwde ijver.

Maar wat moet er met de rest van ons gebeuren, die zo gelukkig niet zijn en zelfs niet weten hoe er aan te beginnen?

Misschien kunnen wij het zo eens proberen: Eerst eens kijken naar een echt goed gebed. Daar hoeven wij niet ver naar te zoeken: alle grote mannen en vrouwen, van welke godsdienst ook, hebben ons een wonderlijke voorraad nagelaten. Wij geven hier een gebed dat klassiek is.

De auteur is een man die reeds verscheidene honderden jaren als een heilige wordt beschouwd. Dat hoeft ons niet af te schrikken want, hoewel hij geen alcoholist was, heeft hij toch, net als wij, zeer zware gevoelscrisissen doorgemaakt. Na deze pijnlijke ervaringen schreef hij dit gebed, dat de uitdrukking was van wat hij toen zag en voelde en van wat hij wilde worden:

"Heer, maak van mij een kanaal van uw vrede. Dat ik liefde moge brengen waar er haat is; Dat daar waar er fouten gebeuren, ik de geest van vergiffenis moge dragen; Dat ik harmonische verstandhouding moge brengen waar onenigheid heerst; Dat ik de waarheid moge brengen waar er vergissingen gebeuren; Dat ik geloof moge dragen waar twijfel heerst; Dat ik hoop mag brengen waar wanhoop is; Dat ik licht moge dragen in de schaduw; Vreugde bij de droeven. Geef, Heer, dat ik er meer naar streef de anderen te troosten dan om zelf getroost te worden; probeer te begrijpen meer dan te pogen om begrepen te worden; Mij er meer op toeleg om van de anderen te houden dan om zelf bemind te worden. Want het is door zichzelf te vergeten dat men vindt wat men zoekt. Het is door te vergeven dat men vergiffenis bekomt. En het is door te sterven dat men ontwaakt tot een eeuwig leven. Amen".

Daar wij nieuwelingen zijn waar het op mediteren aankomt, kunnen wij dit gebed verschillende keren langzaam lezen, elk woord herkauwen en trachten ons de diepere zin van elk idee en elke volzin eigen te maken. Wij zullen er ongetwijfeld baat bij vinden wanneer wij ons niet langer verzetten tegen wat onze vriend zegt. Bij meditatie wordt er inderdaad niet gediscussieerd. Wij verpozen alleen enkele ogenblikken rustig bij de gedachten van iemand, die er iets van afweet, om op die manier te kunnen ervaren en leren.

Laat ons helemaal ontspannen, net of wij op het strand liggen, en met diepe teugen de spirituele atmosfeer inademen, waarmee de genade van dit gebed ons omringt. Laten wij ons openstellen om te worden ingenomen, versterkt en opgeheven door de zuivere spirituele kracht, de schoonheid en de liefde waarvan deze prachtige woorden de dragers zijn. Kijken wij dan eens naar de zee en denken wij na over haar mysterie. Laat uw oog eens langs de verre horizon gaan, waarachter nog zo vele wonderen verborgen liggen.

"Onnozel" zegt iemand: "Dat is nonsens. Het is helemaal niet praktisch".

Wanneer dergelijke gedachten het hoofd opsteken kunnen wij er misschien even met een pijnlijk grimas aan terugdenken hoeveel vertrouwen wij vroeger in onze verbeelding stelden. Toen moest ze ons immers helpen een realiteit op te bouwen met flessen. Van dat soort denken genoten wij vroeger, is het niet? Proberen wij nu niet nog dikwijls hetzelfde te doen, hoewel wij nuchter zijn?

Misschien was onze moeilijkheid niet dat wij onze verbeelding gebruikten maar wel dat wij niet in staat waren onze verbeelding op de juiste doelen te richten.

Een constructieve verbeelding is niet verkeerd; elke gezonde vooruitgang is er integendeel op gebaseerd. Tenslotte kan niemand een huis bouwen zonder daarvoor eerst een plan in het hoofd te hebben. Met het mediteren is dat precies hetzelfde: het helpt ons een beeld te creëren van een geestelijk doel, vooraleer wij er trachten naar te streven.

Wanneer wij dan onszelf met deze eenvoudige middelen in de stemming hebben gebracht om ons ongestoord op constructieve verbeelding te concentreren, dan kunnen wij misschien als volgt verder gaan.

Wij lezen het gebed nog eens opnieuw en trachten de diepere zin ervan te begrijpen. Dan denken wij even na over de man, die dit gebed voor het eerst heeft uitgesproken. Eerst en vooral wou hij 'een kanaal' worden. Vervolgens vroeg hij de genade om aan alle mensen die hij ontmoette, liefde te brengen, vergiffenis, harmonie, waarheid, geloof, hoop, licht en vreugde.

Dan drukte hij een verlangen en een hoop voor zichzelf uit. Hij hoopte met de hulp van God in staat te zijn, ook enkele van deze schatten te vinden. Hij wilde dit proberen "door zichzelf te vergeten" zoals hij het noemde. Wat bedoelde hij daarmee en hoe wilde hij dat bereiken?

Hij meende dat het beter was te troosten dan getroost te moeten worden, beter zelf begrip te tonen dan te moeten begrepen worden door iemand anders; dat het beter was zelf vergiffenis te schenken dan vergeving te moeten krijgen.

Dit zou een deel kunnen zijn van wat men meditatie pleegt te noemen. Misschien onze eerste poging om de echte geest van de meditatie te vinden; een opgang naar het koninkrijk van de geest zo ge wilt. Dan zouden wij eens goed moeten kijken naar waar wij nu staan en een blik in de toekomst werpen om te zien wat er in ons leven zou kunnen gebeuren indien wij erin slagen het ideaal te benaderen waarvan wij een glimp hebben trachten op te vangen. Meditatie kan altijd verder worden uitgediept. Ze heeft geen grenzen; noch in de hoogte noch in de breedte. Geholpen door de voorlichting en het voorbeeld dat wij vonden, blijft het toch steeds een individueel avontuur. Iets wat ieder van ons op zijn eigen manier moet uitwerken. Het doel ervan is echter steeds hetzelfde, namelijk ons bewust contact met God verbeteren; met zijn genade, zijn wijsheid en zijn liefde. Denk er steeds aan dat het mediteren altijd praktisch is. Een van de eerste vruchten is immers het emotioneel evenwicht. Door de meditatie kunnen wij dat kanaal tussen God zoals wij persoonlijk Hem zien en onszelf verbreden en verdiepen.

En... het gebed? Bidden is hart en geest tot God verheffen. In die zin houdt het tevens meditatie in. Hoe beginnen wij er aan? En hoe gaat dat samen met meditatie? Gewoonlijk bekijkt men het gebed als een petitie tot God. Hebben wij ons kanaal zo goed mogelijk opengesteld dan trachten wij die goede zaken, die wijzelf en anderen het meest nodig hebben, te vragen. Wij menen dat alles, wat wij kunnen nodig hebben, volledig vervat ligt in het gedeelte van de Elfde Stap dat zegt: om Zijn wil jegens ons te kennen en om de kracht die uit te voeren. Dat slaat terug op elk deel van onze dag.

's Morgens denken wij aan de uren die gaan komen. Misschien aan het werk van die dag en aan de kansen die het ons biedt om een dienst te bewijzen en om nuttig te zijn, of aan een of ander speciaal probleem dat deze dag zou kunnen meebrengen. Misschien biedt vandaag de voortzetting van een ernstig en onopgelost probleem van de vorige dag. Onmiddellijk duikt dan de bekoring op om een specifieke oplossing te vragen voor een specifiek probleem; of de kracht om anderen te helpen zoals wij meenden dat zij moesten geholpen worden. In dit geval vragen wij God het op onze manier te doen. Bijgevolg doen wij er goed aan elke vraag eens nauwkeurig te onderzoeken om te zien wat zij eigenlijk waard is. En zelfs dan is het nog goed dat wij bij een dergelijke specifieke vraag de kwalificatie toevoegen: "Indien dit Uw wil is".

Wij vragen eenvoudig dat God ons in de loop van die dag zo goed mogelijk zou laten begrijpen wat Zijn Wil is en dat wij de genade zouden ontvangen om die Wil uit te voeren.

Staan wij dan in de loop van de dag voor een beslissing of voor een moeilijkheid, dan kunnen wij best even pauzeren en onze vraag hernieuwen: "Niet mijn wil, maar de Uwe geschiede". Hebben onze emoties het hard te verduren dan zullen wij gemakkelijker ons evenwicht bewaren wanneer wij ons een speciaal gebed - of slechts één enkele zin - kunnen herinneren die ons bij het lezen of mediteren speciaal getroffen heeft, en die herhalen. Het steeds opnieuw herhalen hiervan is dikwijls voldoende om ons in staat te stellen de hinderpalen van woede, angst, frustratie of misverstand op te ruimen en terug te keren naar de zekerste hulp, namelijk het zoeken naar Gods wil en niet onze eigen wil. Indien wij ons in die kritieke ogenblikken herinneren "dat het beter is te troosten dan getroost te worden; begrip te tonen dan begrepen te moeten worden; te beminnen dan bemind te worden", dan handelen wij in de geest van de Elfde Stap.

Het is redelijk en begrijpelijk dat men de vraag stelt: "Waarom kunnen wij die specifieke vragen en verwarrende dilemma's niet rechtstreeks aan God stellen, om door ons gebed een beslist en definitief antwoord van Hem te bekomen?"

Dat kan, maar het brengt een groot risico mee. Wij hebben AA'ers gekend die God, met de grootste ernst en geloof, leiding vroegen (en liefst tot in de laatste details) over alle mogelijke zaken, van een ernstige familiale of financiële crisis tot het verbeteren van een kleine persoonlijke fout zoals stiptheid. Heel dikwijls zijn echter de gedachten, die van God schijnen te komen, helemaal geen antwoorden. Het blijken welgemeende onbewuste redeneringen te zijn van onze eigen geest. De AA'er en ook elke niet-alcoholist, die zijn leven gestreng wil leiden op basis van dit gebed, van deze zelfzuchtige vraag naar antwoorden op maat, is een bijzonder verward individu. Tegenover elke vraag over, of kritiek op zijn handelwijze stelt hij onmiddellijk zijn vertrouwen in het gebed - voor alle gevallen, groot of klein. Hij vergeet de mogelijkheid dat de gedachte, hoe hij het zou willen, gekoppeld aan de neiging van de mens om steeds met zichzelf te gaan redeneren, die zogenaamde leiding helemaal kan vervormen. Met de beste bedoelingen tracht hij zijn eigen wil op te dringen in alle mogelijke situaties en problemen met de geruststellende verzekering dat hij onder Gods precieze leiding handelt. Terwijl dat helemaal niet in zijn bedoeling ligt kan hij toch door deze illusie veel schade toebrengen.

Er lokt nog een andere verleiding: Wij vormen ons een idee over wat wij menen Gods wil te zijn voor andere mensen. Wij zeggen bij onszelf: "Die man zou van zijn fatale ziekte moeten genezen"... of "Hij zou van zijn emotionele pijn moeten verlost worden"... en wij bidden voor die specifieke zaken. Een dergelijk gebed is in de grond natuurlijk een goede daad, maar ze is dikwijls gebaseerd op de veronderstelling dat wij weten wat God voorheeft met de mensen waarvoor wij bidden.

Dit betekent dat er, naast en samen met het ernstig gebed, in ons een zekere dosis aanmatiging en verwaandheid aanwezig is. De ondervinding in AA heeft ons geleerd dat wij, vooral in die gevallen, moeten bidden dat Gods wil, wat die ook is, zou geschieden. Zowel voor anderen als voor onszelf.

Wij ontdekken in AA dat wij niet moeten twijfelen aan de positieve goede resultaten van het gebed. Dit zijn aangelegenheden van weten en van ondervinden en allen die volhielden te bidden hebben er een kracht in gevonden die de hunne oversteeg, een wijsheid die zij vroeger niet bezaten. Zij vonden er, in steeds groeiende mate, een geestesvrede die hen ook deed stand houden in de moeilijkste omstandigheden.

Wij ontdekken dat wij leiding ontvangen in ons leven, in de mate dat wij ermee ophouden God te vragen dat Hij ons op bestelling zou voorlichten en dan nog op onze voorwaarden. Praktisch elke ervaren AA'er zal u vertellen hoe de zaken een voor hem onverwachte en merkwaardige wending ten goede namen, vanaf het ogenblik dat hij trachtte zijn bewust contact met God te verbeteren. Hij zal u ook vertellen hoe elke periode van lijden, wanneer Gods hand zwaar en zelfs onrechtvaardig leek, hem een nieuwe les voor het leven leerde; dat hij nieuwe bronnen van moed ontdekte en dat zo bij hem eindelijk de onvermijdelijke overtuiging groeide dat "God écht op een mysterieuze wijze Zijn wonderen tot vervulling brengt".

Wat hieraan vooraf gaat zou als goed nieuws in de oren moeten klinken van diegenen die terugdeinzen voor het gebed; omdat zij er niet in geloven of omdat zij zich afgesloten voelen van Gods hulp en Gods leiding.

Wanneer dat gebeurt, dan hoeven wij niet in de put te zitten over onszelf maar gewoon beginnen te bidden, zodra dat mogelijk is. Dan doen wij wat we weten dat goed is voor ons.

De grootste beloning van meditatie en gebed is misschien wel het gevoel erbij te horen. Wij leven niet langer in een volledig vijandige wereld en voelen ons niet langer verloren, angstig en zonder doel. Vanaf het ogenblik dat wij slechts een glimp van Gods wil ontdekken, dat wij de waarheid, de rechtvaardigheid en de liefde als werkelijke en eeuwige waarden in het leven zien, zullen wij niet langer in de war raken door al wat ons in de zuiver menselijke zaken ogenschijnlijk het tegendeel bewijst.Wij weten dat God liefdevol naar ons kijkt. Wij weten dat, wanneer wij ons naar Hem keren, alles met ons goed zal gaan. Nu en later.